Chińską koleją do Bangkoku.
Zgodnie z wieloletnim programem Chin, po zbudowaniu i otwarciu linii łączącej Chiny oraz Laos, trwają prace nad budową kolei w Tajlandii i Wietnamie. To kolejny etap ambitnego megaprojektu mającego na celu wzmocnienie więzi handlowych i gospodarczych z krajami Azji Południowo-Wschodniej – najważniejszego partnera handlowego Chin.
Jeśli chodzi o połączenie Chin z Tajlandią, to w lutym rządy obu krajów zgodziły się na przyspieszenie pierwszej fazy budowy 609-kilometrowej linii kolejowej, która połączy oba kraje przez Laos, oraz na uruchomienie drugiej fazy jeszcze w tym roku – odcinka o długości 357,12 km. Budowa kolei Chiny-Tajlandia była naznaczona licznymi wyzwaniami i opóźnieniami. Podzielono ją na dwie fazy: najpierw połączenie Bangkoku z północno-wschodnią prowincją Nakhon Ratchasima, a następnie przedłużenie jej do Nong Khai, miasta graniczącego z Laosem, gdzie połączy się z istniejącą koleją Chiny-Laos. Oczekuje się, że budowa całego tajlandzkiego odcinka linii kolejowej będzie kosztować około 15,5 miliarda dolarów.
Projekt budowy połączenia kolejowego Chiny-Tajlandia został po raz pierwszy zaproponowany w 2006 roku, ale tymczasowo odłożony na półkę z powodu niestabilności politycznej w Tajlandii. W 2014 roku Chiny i Tajlandia wznowiły projekt, ale nieporozumienia dotyczące szacunków kosztów, planów finansowania i praw do rozwoju spowodowały dalsze opóźnienia. Po ponad 20 rundach negocjacji w 2017 roku rozpoczęto prace nad pierwszym etapem (252 km). W 2022 roku Tajlandia oświadczyła, że chce ukończyć pierwszy etap do 2026 roku. Jednak już wiadomo, że termin został przesunięty o co najmniej dwa lata, i nie jest jasne, czy projekt dotrzyma tego nowego terminu. Opóźnienie powstało z powodu obaw, że planowana lokalizacja stacji Ayutthaya znajduje się zbyt blisko Parku Historycznego Ayutthaya, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Władze Tajlandii złożyły wniosek w tej sprawie do UNESCO, ale podkreśliły, że niezależnie od ostatecznej decyzji UNESCO, projekt kolejowy będzie realizowany bez zmian, powołując się na wysokie koszty dalszych opóźnień. Tajlandia w pełni finansuje linię kolejową Chiny-Tajlandia, przy jednoczesnym przyjęciu chińskiej technologii. Według stanu na koniec grudnia 2024 roku, pierwsza faza linii została ukończona w prawie 40%.
Natomiast pod koniec tego roku rusza budowa również przez stronę chińską linii kolejowej łączącej północny Wietnam z chińską prowincją graniczną 云南 Yunnan. Parlament w Wietnamie zatwierdził właśnie jej budżet w wysokości 8 miliardów dolarów i zgodził się na rozpoczęcie prac dwa lata wcześniej niż pierwotnie planowano (2027 rok). Oczekuje się, że linia kolejowa łącząca Chiny i Wietnam będzie postępować szybciej niż jej tajski odpowiednik. W przeciwieństwie do niektórych innych projektów, w których 中国铁建有限公司 (China Railway Construction Corp. Ltd., CRCC) jako główny wykonawca musiał zapewnić finansowanie, w tym wietnamskim projekcie rola CRCC ogranicza się głównie do inżynierii i budowy, co sprawia, że realizacja projektu jest prostsza. Linia kolejowa będzie miała długość 391 kilometrów, łącząc miasto portowe Haiphong z Lao Cai, górzystym miastem graniczącym z prowincją Yunnan, przechodząc jednocześnie przez stolicę Wietnamu, Hanoi. Finansowanie projektu będzie pochodzić z budżetów rządowych, lokalnych inwestorów, pożyczek zagranicznych (np. od rządu chińskiego) oraz innych źródeł finansowych. Realizacja tego projektu zapewni również integrację wietnamskich kolei ze standardowym rozstawem szyn. Obecnie wietnamskie koleje korzystają z torów o niekompatybilnym rozstawie, zbudowanych podczas francuskich rządów kolonialnych. Przyjęcie standardowego rozstawu szyn zdecydowanie zwiększy transport pasażerski i towarowy między tymi dwoma krajami.
Współpraca kolejowa chińsko-wietnamska nabrała rozpędu w ostatnich latach. W grudniu 2023 roku oba kraje zgodziły się rozpocząć prace przygotowawcze i promować budowę trzech linii kolejowych o standardowym rozstawie szyn, w tym linii Lao Cai-Hanoi-Hai Phong. W kolejnych etapach miałyby one docelowo połączyć położone na południu Ho Chi Minh.
Chiny już od wielu lat intensywnie pracują nad rozwojem połączeń kolejowych z krajami ASEAN. Korzyści ekonomiczne otwartej w grudniu 2021 roku linii kolejowej o długości 1035 kilometrów, która biegnie z 昆明 Kunming, stolicy prowincji Yunnan, do Wientianu, stolicy Laosu, przekonały inne kraje do rozwoju tych połączeń. W 2023 roku linia kolejowa Chiny-Laos została zintegrowana z siecią kolejową chińsko-europejską, co znacznie skróciło czas transportu towarów wysyłanych z Laosu do Europy. W 2024 roku kolej ta przewiozła 19,11 miliona pasażerów i przetransportowała 19,64 miliona ton ładunków, co oznacza wzrost rok do roku o odpowiednio 15,2% i 10,6%. Kolej znacznie obniżyła również koszty transportu towarów przewożonych z Kunming do Tajlandii przez Laos, jak i w odwrotnym kierunku.
Wszystkie te linie kolejowe to nie tylko efekt chińskich programów – są one częścią Transazjatyckiej Sieci Kolejowej (TAR), projektu Organizacji Narodów Zjednoczonych mającego na celu stworzenie zintegrowanej sieci kolejowej łączącej Azję i Europę. W 2009 roku weszło w życie międzyrządowe porozumienie w tej sprawie, określające rozwój czterech głównych tras łączących dziesiątki krajów na obu kontynentach. Jednak, jak zwykle to bywa, z powodu ograniczeń finansowych i innych problemów projekt utknął w martwym punkcie do 2016 roku. Wtedy to ruszyła budowa wspomnianej linii kolejowej łączącej Chiny i Laos. Chiny pokryły 70% kosztów budowy, które wyniosły łącznie prawie 6 miliardów dolarów.
Branżowi eksperci twierdzą, że inicjatywa TAR znacznie zwiększy przepustowość i wydajność transportu w Azji Południowo-Wschodniej, pobudzi przemysły wzdłuż tras, wesprze handel wielostronny, ułatwi wymianę gospodarczą i kadrową oraz zmieni rozwój regionu ASEAN. Jednak toczy się debata na temat tego, czy te możliwości ekonomiczne przeważają nad skutkami społecznymi i środowiskowymi. Ponadto pojawiły się obawy dotyczące napływu chińskich pracowników i zalania lokalnych rynków tańszymi chińskimi towarami.
Dzięki własnej, dobrze rozwiniętej sieci kolejowej Chiny odgrywają ważną rolę w projekcie TAR, uczestnicząc w planowaniu i budowie wielu tras, a także – co nie mniej istotne – zapewniając niezbędne wsparcie finansowe i techniczne. Pod koniec ubiegłego roku, na spotkaniu państw ASEAN plus Chiny, premier 李强 Li Qiang zapewnił wszystkich, że Chiny są gotowe blisko współpracować z krajami ASEAN, aby „aktywnie realizować” projekty infrastrukturalne w zakresie kolei. To już można planować za kilka lat wycieczkę koleją z Europy do Bangkoku. W dłuższej perspektywie jest też połączenie z Kambodżą, Malezją i Singapurem. Można już przygotowywać się do podróży.
Na podstawie: baijiahao.baidu.com; o.xiancity.cn; iis.fudan.edu.cn;